1. Vai trò và nhiệm vụ của môi giới bất động sản

Môi giới bất động sản (BĐS) được pháp luật Việt Nam định nghĩa là người làm trung gian cho các bên trong giao dịch mua bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại và cho thuê mua bất động sản. Nói cách khác, nhà môi giới BĐS kết nối người bán với người mua (hoặc chủ cho thuê với khách thuê), giúp họ gặp gỡ và thương thảo để đạt được thỏa thuận giao dịch. Theo Luật Kinh doanh BĐS 2023, nội dung công việc môi giới bao gồm: tìm kiếm đối tác phù hợp với yêu cầu của khách hàng, cung cấp thông tin và hỗ trợ các bên đàm phán, ký kết hợp đồng, thậm chí đại diện theo ủy quyền để thực hiện thủ tục giao dịch cho khách hàng khi cần thiết.

Trong vai trò trung gian, môi giới BĐS thực hiện nhiều nhiệm vụ cụ thể. Họ tư vấn về giá cả và thị trường cho người bán, giúp định giá bất động sản ở mức cạnh tranh và đưa ra dữ liệu phân tích để tăng khả năng bán. Đồng thời, môi giới cũng quảng bá bất động sản, tìm kiếm và sàng lọc khách hàng tiềm năng, tổ chức các buổi giới thiệu nhà đất để giao dịch diễn ra thuận lợi. Đối với người mua, môi giới hỗ trợ tìm bất động sản phù hợp nhu cầu, cung cấp thông tin minh bạch về pháp lý, quy hoạch, và thương lượng giá cả tốt nhất có thể. Trong quá trình giao dịch, môi giới còn hỗ trợ các bên chuẩn bị hồ sơ, thủ tục pháp lý (hợp đồng đặt cọc, mua bán, công chứng, sang tên, v.v.) cho đến khi hoàn tất.

Nhìn chung, môi giới BĐS đóng vai trò cầu nối quan trọng giúp các giao dịch BĐS diễn ra suôn sẻ, an toàn. Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh từng nhấn mạnh hoạt động môi giới góp phần thúc đẩy giao dịch, bảo đảm chất lượng BĐS, qua đó ổn định và phát triển thị trường BĐS​ Khi hoạt động chuyên nghiệp, đội ngũ môi giới giúp minh bạch hóa thông tin thị trường, tư vấn cho khách hàng những quyết định hợp lý, và tăng hiệu quả kinh doanh cho doanh nghiệp BĐS cũng như lợi ích cho các bên tham gia giao dịch.

2. Thị trường hoạt động: khu vực phát triển và loại hình phổ biến

Thị trường môi giới BĐS tại Việt Nam tập trung sôi động nhất ở các đô thị lớn và vùng lân cận. Hai đầu tàu là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh là nơi có lượng giao dịch lớn nhất, nguồn cung dự án dồi dào, thu hút đông đảo môi giới hoạt động. Theo báo cáo của Hội Môi giới BĐS Việt Nam (VARS), trong quý I/2025 toàn thị trường có khoảng 14.500 sản phẩm nhà ở chào bán mới, trong đó phần lớn đến từ các đại đô thị vùng ven Hà Nội, TP.HCM và các tỉnh lân cận. Các tỉnh thành có thị trường BĐS phát triển như Bình Dương, Đồng Nai (vùng ven TP.HCM), Quảng Ninh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Khánh Hòa… cũng hình thành đội ngũ môi giới đông đảo, đặc biệt khi xuất hiện các dự án khu đô thị, nghỉ dưỡng lớn. Tuy nhiên, nhìn chung thị phần môi giới tập trung cao ở hai thành phố lớn, nơi nhu cầu mua bán nhà đất luôn dẫn đầu cả nước.

Về loại hình bất động sản phổ biến trên thị trường, hiện nay bất động sản nhà ở (đặc biệt là căn hộ chung cư) chiếm tỷ trọng lớn trong giao dịch. Thống kê cho thấy trong năm 2024, căn hộ chung cư là loại hình áp đảo, chiếm khoảng 75% lượng giao dịch toàn thị trường. Thị trường nhà ở liên tục sôi động với nhiều dự án chung cư, khu đô thị mở bán. Đáng chú ý, cơ cấu nguồn cung nhà ở mới đang mất cân đối nghiêm trọng khi phân khúc cao cấp, hạng sang chiếm tới 58% nguồn cung (quý I/2025), trong khi nhà ở bình dân và nhà ở xã hội chỉ chiếm khoảng 13% và rất khan hiếm so với nhu cầu. Nguồn cung “lệch” về phân khúc cao cấp – chủ yếu phục vụ nhóm khách hàng tài chính mạnh và giới đầu tư – cho thấy môi giới hiện nay thường tập trung bán các sản phẩm giá trị lớn. Bên cạnh chung cư, các môi giới cũng hoạt động trên thị trường nhà liền thổ, đất nền (nhất là giai đoạn sốt đất 2020–2021 ở nhiều địa phương) và bất động sản nghỉ dưỡng tại các điểm du lịch. Tuy những phân khúc này có lúc chững lại do chính sách và dịch bệnh, chúng vẫn là mảng hoạt động của nhiều môi giới chuyên biệt (ví dụ môi giới dự án nghỉ dưỡng tại Phú Quốc, Đà Nẵng,…).

Môi giới BĐS Việt Nam thường làm việc thông qua sàn giao dịch bất động sản hoặc các công ty môi giới lớn tại địa phương. Đến đầu năm 2022, cả nước có hơn 1.100 sàn giao dịch BĐS hoạt động, tạo thành mạng lưới phân phối rộng khắp. Các sàn lớn tập trung ở Hà Nội và TP.HCM (như Đất Xanh, Cen Land, v.v.) vươn ra phân phối dự án khắp các tỉnh, nhờ đó môi giới có thể làm việc linh hoạt ở nhiều thị trường địa lý khác nhau. Nhìn chung, thị trường việc làm của môi giới BĐS trải rộng theo đà phát triển đô thị; nơi nào có dự án mới, có nhu cầu mua bán nhà đất tăng thì ở đó cần đội ngũ môi giới năng động. Hiện nay, các dòng sản phẩm nổi bật gồm chung cư trung – cao cấp tại đô thị lớn, đất nền ở vùng vệ tinh, và BĐS công nghiệp tại các tỉnh phát triển khu công nghiệp… đang thu hút nhiều môi giới tham gia phân phối.

3. Thu nhập, hoa hồng và tiềm năng tài chính của nghề

Thu nhập của môi giới BĐS chủ yếu đến từ tiền hoa hồng trên mỗi giao dịch thành công. Mức hoa hồng cụ thể thường được thỏa thuận giữa môi giới và khách hàng (hoặc chủ đầu tư dự án) trong hợp đồng dịch vụ, do pháp luật hiện hành không quy định mức trần cố định. Trên thực tế, tỷ lệ hoa hồng thường dao động trong khoảng 1% – 5% giá trị giao dịch, tùy loại hình BĐS và thông lệ thị trường. Chẳng hạn, tại Hà Nội và TP.HCM, phí môi giới mua bán nhà riêng lẻ thường khoảng 1–2% giá trị căn nhà, đối với nhà dự án của chủ đầu tư là khoảng 2–3%, còn môi giới cho thuê mặt bằng kinh doanh có thể nhận 2–5% giá trị hợp đồng (tùy độ dài thời hạn thuê). Ví dụ: với một căn nhà trị giá 1 tỷ đồng, mức hoa hồng 1% tương đương 10 triệu đồng thu về cho môi giới​. Trường hợp giao dịch cho thuê nhà đất, hoa hồng thường tương đương một tháng tiền thuê (nếu hợp đồng thuê một năm) hoặc tỷ lệ nhất định của tiền thuê tháng đầu​. Mức phí và cách trả phí cũng linh hoạt: thông thường bên bán/cho thuê trả hoa hồng cho môi giới, nhưng đôi khi chi phí này được chia sẻ cho cả bên mua hoặc do bên mua trả (như khi môi giới đại diện người mua tìm nhà).

Do đặc thù thu nhập từ hoa hồng, mức lương cứng (lương cơ bản) mà công ty trả cho nhân viên môi giới thường khá thấp. Trung bình, lương cứng ở các sàn môi giới chỉ khoảng 2–4 triệu đồng/tháng, rất ít nơi trả mức 7–10 triệu. Điều này có nghĩa là phần lớn thu nhập của môi giới phụ thuộc vào hoa hồng. Nếu không chốt được thương vụ, thu nhập tháng đó gần như chỉ có lương cơ bản (rất thấp). Ngược lại, khi bán được hàng, môi giới sẽ nhận khoản hoa hồng đáng kể. Thông thường, hoa hồng sẽ được chia theo tỷ lệ giữa công ty và môi giới – phổ biến là 50/50 hoặc 60/40 (nhân viên hưởng 50–60%, công ty giữ 40–50% để bù chi phí). Ví dụ: một căn nhà phố trị giá 10 tỷ đồng có phí môi giới 1% (~100 triệu đồng); môi giới có thể được nhận 50–60 triệu (50–60%), phần còn lại thuộc về công ty.

Tiềm năng thu nhập của nghề môi giới BĐS rất hấp dẫn nhưng cũng rất không đồng đều. Trong những giai đoạn thị trường bùng nổ, nhiều môi giới có thu nhập cao vượt trội, thậm chí coi mỗi giao dịch lớn là “ăn cả năm”. Chẳng hạn, một môi giới tại TP.HCM chia sẻ những năm thuận lợi trước đây, anh có thể kiếm khoảng 500 triệu đồng/năm từ nghề (tương đương 40 triệu/tháng), nhờ đều đặn chốt được các hợp đồng bán nhà đất. Một số môi giới xuất sắc sau vài năm tích lũy kinh nghiệm có thể đạt mức trên 100 triệu đồng/tháng, tăng gấp nhiều lần so với khi mới vào nghề. Tuy nhiên, trái ngược với những “top sale” thu nhập cao, có rất nhiều môi giới khác chật vật với nghề. Không ít bạn trẻ mới vào nghề gặp cảnh “sống bằng mì gói”, vài tháng liền không chốt được giao dịch nào nên thu nhập chỉ vỏn vẹn vài triệu, thậm chí không đủ trang trải tiền trọ, khiến họ phải bỏ nghề giữa chừng.

Có thể nói, thu nhập môi giới BĐS mang tính chất “thưởng rủi ro” cao: giỏi và gặp thời sẽ kiếm được nhiều tiền, còn nếu thị trường khó khăn hoặc năng lực còn yếu thì thu nhập rất thấp. Năm 2023 vừa qua là minh chứng rõ rệt – do thị trường trầm lắng, mức thu nhập của nhiều môi giới sụt giảm tới 50% so với năm trước, thậm chí 90% nhân sự môi giới bị giảm thu nhập và hàng loạt người phải nghỉ việc. Dù vậy, về dài hạn, khi thị trường ổn định trở lại, nghề môi giới vẫn được đánh giá có tiềm năng tài chính lớn. Bởi lẽ, bất động sản là tài sản giá trị cao, chỉ cần một giao dịch thành công môi giới có thể thu khoản hoa hồng tương đương nhiều tháng lương của ngành khác. Nếu chuyên tâm bám nghề và tích lũy kỹ năng tốt, môi giới BĐS vẫn có cơ hội đạt thu nhập hàng trăm triệu mỗi năm một cách bền vững.

4. Yêu cầu kỹ năng, kiến thức chuyên môn và đào tạo cần thiết

Để thành công với nghề môi giới BĐS, một người cần hội tụ nhiều kỹ năng mềm và kiến thức chuyên môn đa dạng. Dưới đây là những yêu cầu nổi bật:

• Kỹ năng giao tiếp và tạo dựng quan hệ: Môi giới BĐS trước hết phải là người giao tiếp khéo léo, biết lắng nghe và thấu hiểu nhu cầu khách hàng. Khả năng trình bày, thuyết phục tốt giúp môi giới tạo dựng niềm tin với khách mua/bán và đàm phán hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, môi giới cần chủ động xây dựng mạng lưới quan hệ rộng rãi – với khách hàng tiềm năng, với các chủ nhà, với đồng nghiệp môi giới khác – qua đó mở rộng nguồn khách và nguồn hàng. Đây là nghề làm việc nhiều với con người, do đó thái độ thân thiện, kỹ năng dịch vụ khách hàng và mở rộng quan hệ là không thể thiếu.

• Kỹ năng phân tích thị trường và tư vấn: Môi giới chuyên nghiệp cần hiểu biết sâu về thị trường BĐS mà mình phục vụ. Điều này đòi hỏi họ nghiên cứu dữ liệu, nắm bắt diễn biến giá cả, cung cầu từng khu vực, cũng như các yếu tố kinh tế, chính sách tác động đến BĐS. Ví dụ, môi giới phải biết khu vực nào giá đất đang tăng nóng, dự án nào sắp mở bán, hay lãi suất vay mua nhà biến động ra sao, để từ đó tư vấn chiến lược phù hợp cho khách hàng. Kỹ năng định giá bất động sản cũng rất quan trọng – môi giới giỏi có thể ước tính giá trị tài sản dựa trên vị trí, diện tích, pháp lý, từ đó tư vấn mức giá hợp lý cho bên bán lẫn bên mua. Nhạy bén với xu hướng thị trường giúp môi giới định hướng khách hàng chọn phân khúc đầu tư hoặc mua ở hiệu quả.

• Kiến thức pháp lý và quy trình thủ tục: Bất động sản là tài sản lớn gắn liền với đất đai, nên các giao dịch luôn đi kèm thủ tục pháp lý phức tạp. Vì vậy, một nhà môi giới cần trang bị kiến thức cơ bản về pháp luật liên quan như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, quy định về hợp đồng công chứng, thuế phí chuyển nhượng, v.v.. Hiểu biết này giúp môi giới kiểm tra pháp lý bất động sản (sổ đỏ, quy hoạch, tình trạng thế chấp…) và hướng dẫn khách hàng hoàn tất hồ sơ mua bán, sang tên an toàn. Thực tế cho thấy nhiều rủi ro xảy ra khi người mua – bán thiếu kiến thức pháp lý, nên một môi giới am hiểu luật sẽ bảo vệ khách hàng khỏi rắc rối và tăng uy tín bản thân. Ngoài ra, kỹ năng xử lý giấy tờ, quy trình giao dịch (đặt cọc, công chứng, đăng bộ sang tên) cũng rất cần thiết để phục vụ khách suôn sẻ.

• Kỹ năng marketing và ứng dụng công nghệ: Ngày nay, môi giới BĐS cần biết tận dụng các kênh marketing hiện đại để tiếp cận khách hàng. Việc sử dụng thành thạo mạng xã hội (Facebook, Zalo, YouTube), đăng tin trên các trang web BĐS, chụp ảnh và quay video bất động sản đẹp, thậm chí chạy quảng cáo trực tuyến, giúp môi giới tìm kiếm khách hàng hiệu quả hơn rất nhiều. Đặc biệt, xu hướng Proptech (công nghệ trong BĐS) đang phát triển, môi giới cần thích nghi với các nền tảng tư vấn online, thực tế ảo (VR) để giới thiệu nhà đất từ xa, hoặc quản lý khách hàng bằng CRM. Một chuyên gia nhận xét: môi giới Việt Nam còn thiếu kiến thức về marketing, trong khi ở Trung Quốc có người bán nhà đạt doanh thu hàng triệu nhân dân tệ mỗi tháng nhờ mạng xã hội – nếu nắm đúng công thức quảng bá, môi giới Việt Nam hoàn toàn có thể làm được điều tương tự. Vì vậy, kỹ năng marketing số đang trở thành yêu cầu gần như bắt buộc trong thời đại mới.

• Tố chất kiên trì, tác phong chuyên nghiệp và đạo đức nghề nghiệp: Nghề môi giới áp lực cạnh tranh cao và không phải lúc nào cũng thuận lợi, nên đòi hỏi sự kiên nhẫn và bền bỉ. Đặc biệt với người mới vào nghề, có thể phải trải qua nhiều tháng chưa bán được hàng, thu nhập ít ỏi – nếu không đủ đam mê và kiên trì dễ bỏ cuộc giữa chừng. Những môi giới thành công thường nhấn mạnh sự chăm chỉ, không ngại vất vả: luôn chủ động tìm kiếm khách hàng qua telesales, đi thị trường, phát tờ rơi, trực dự án,… bất kể thời tiết hay cuối tuần. Bên cạnh đó, đạo đức nghề nghiệp là yếu tố bắt buộc. Môi giới phải đặt chữ tín lên hàng đầu, trung thực với khách hàng, không vì lợi nhuận trước mắt mà lừa dối thông tin. Sự chuyên nghiệp thể hiện ở việc tư vấn tận tâm, không ép khách, không “cài cắm” lợi ích riêng, cũng như tôn trọng đồng nghiệp (không cướp khách, không tranh chấp nguồn hàng). Giữ đạo đức và tác phong chuẩn mực không chỉ giúp môi giới xây dựng thương hiệu cá nhân uy tín mà còn góp phần nâng cao hình ảnh nghề môi giới trong mắt xã hội.

Đào tạo chuyên môn: Để đáp ứng các yêu cầu trên, người hành nghề môi giới BĐS cần tham gia các khóa đào tạo bài bản. Theo quy định, một cá nhân muốn thi lấy chứng chỉ hành nghề phải hoàn thành khóa học kiến thức về môi giới BĐS do đơn vị được phép đào tạo cấp chứng nhận. Những khóa học này cung cấp nền tảng từ kiến thức pháp luật, thị trường, đến kỹ năng môi giới thực tế. Thời gian qua, hàng loạt khóa đào tạo môi giới đã được tổ chức (nhiều khóa học trực tuyến), tuy nhiên chất lượng không đồng đều – có nơi quảng cáo đào tạo “cấp tốc”, học viên học qua loa, không tham gia đầy đủ​. Do đó, người học nghề cần chọn đơn vị đào tạo uy tín (ví dụ: các trung tâm trực thuộc Hội Môi giới BĐS Việt Nam, các trường đại học hoặc học viện có chương trình BĐS) để đảm bảo tiếp thu kiến thức chuẩn. Sau khi có chứng chỉ, môi giới nên tiếp tục bồi dưỡng kỹ năng qua các hội thảo, khóa học ngắn về marketing, công nghệ, pháp lý mới… Ở các nước phát triển, môi giới phải tích lũy điểm đào tạo tiếp tục (CPD) mỗi năm để duy trì chứng chỉ – xu hướng này có thể sẽ sớm được áp dụng tại Việt Nam nhằm giữ cho môi giới luôn cập nhật kiến thức mới, nâng cao trình độ chuyên môn. Tóm lại, học hỏi không ngừng là yêu cầu xuyên suốt trong sự nghiệp môi giới BĐS, từ bước đào tạo ban đầu đến suốt quá trình hành nghề.

5. Chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS: điều kiện, quy trình và cơ quan cấp phép

Tại Việt Nam, chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS là giấy tờ bắt buộc đối với cá nhân muốn hoạt động môi giới một cách hợp pháp, chuyên nghiệp. Theo Luật Kinh doanh BĐS 2023 (có hiệu lực từ 1/1/2025), cá nhân hành nghề môi giới phải có chứng chỉ và phải hành nghề trong một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ môi giới hoặc sàn giao dịch BĐS​. Dưới đây là những thông tin cơ bản về điều kiện và thủ tục cấp chứng chỉ:

• Điều kiện dự thi chứng chỉ: Cá nhân muốn được cấp chứng chỉ cần đủ các điều kiện theo quy định tại Nghị định 96/2024/NĐ-CP. Cụ thể: (1) Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, không trong thời gian bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc chấp hành án tù; (2) Trình độ tốt nghiệp THPT trở lên​; (3) Có giấy chứng nhận đã hoàn thành khóa đào tạo kiến thức hành nghề môi giới BĐS; (4) Đã nộp hồ sơ đăng ký dự thi và lệ phí cho đơn vị tổ chức kỳ thi. Như vậy, tối thiểu người thi phải học hết 12 và tham gia một khóa học môi giới (thường kéo dài vài tuần, do Sở Xây dựng hoặc đơn vị được ủy quyền tổ chức).

• Kỳ thi sát hạch chứng chỉ: Kỳ thi được tổ chức định kỳ (theo từng đợt do Sở Xây dựng tỉnh/thành phố thông báo) với hai phần: kiến thức cơ sở và kiến thức chuyên môn. Đề thi có thể gồm trắc nghiệm hoặc tự luận (hoặc kết hợp), thời gian làm bài mỗi phần khoảng 120 phút. Nội dung thi bao quát kiến thức về pháp luật đất đai, nhà ở, kinh doanh BĐS; quy trình môi giới; phòng chống rửa tiền trong BĐS; đạo đức nghề nghiệp,… và các kỹ năng thực tiễn. Để đạt chứng chỉ, thí sinh thường phải đạt điểm từ 70/100 trở lên cho mỗi phần thi (theo dự thảo quy định mới). Đối với người nước ngoài dự thi, được phép sử dụng phiên dịch tiếng Việt trong phòng thi. Kết quả thi sát hạch sẽ được Hội đồng thi (do Sở Xây dựng lập) phê duyệt, danh sách người đạt yêu cầu sẽ được công bố công khai.

• Hồ sơ và cơ quan cấp phép: Hồ sơ đăng ký dự thi chứng chỉ nộp tại Sở Xây dựng nơi tổ chức thi, bao gồm: đơn đăng ký dự thi (theo mẫu), ảnh 4×6, bản sao chứng thực CMND/CCCD, bằng tốt nghiệp THPT, giấy chứng nhận đã học khóa đào tạo môi giới, và biên lai nộp lệ phí. Sau khi thi đạt, thí sinh sẽ hoàn thiện lệ phí cấp chứng chỉ và Sở Xây dựng cấp tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương sẽ cấp chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS cho người đó. Chứng chỉ này có giá trị trên phạm vi toàn quốc (có thể hành nghề ở bất kỳ địa phương nào). Hiện nay, chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS chưa có thời hạn cố định (dự kiến trong tương lai có thể áp dụng cơ chế gia hạn định kỳ, nhưng hiện tại chứng chỉ có giá trị vô thời hạn, trừ khi bị thu hồi do vi phạm).

• Quy định bắt buộc và chế tài: Từ ngày 1/8/2024, các quy định mới đã siết chặt điều kiện hành nghề. 100% người làm môi giới đều phải có chứng chỉ, nếu không sẽ **không được phép hành nghề độc lập. Cá nhân muốn kinh doanh dịch vụ môi giới phải thành lập doanh nghiệp và có ít nhất 2 người có chứng chỉ trong công ty. Trường hợp cá nhân hoạt động độc lập thì vẫn phải có chứng chỉ và đăng ký nộp thuế đầy đủ. Pháp luật cũng cấm môi giới vừa là người môi giới vừa là bên tham gia giao dịch (ví dụ, môi giới không được giả làm người mua để ăn chênh lệch), nhằm tránh xung đột lợi ích. Nếu vi phạm, sẽ bị xử phạt nghiêm: hành nghề môi giới không có chứng chỉ bị phạt tiền 10–15 triệu đồng (đối với cá nhân) và 30–40 triệu đồng đối với tổ chức không đủ người có chứng chỉ hoặc thuê người không có chứng chỉ. Ngoài ra, các hành vi gian dối trong kỳ thi hoặc sử dụng chứng chỉ giả đều bị xử lý, chứng chỉ có thể bị thu hồi nếu môi giới vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong quá trình hành nghề (như bị kết án hình sự về tội lừa đảo trong giao dịch BĐS).

Như vậy, chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS hiện nay là yêu cầu bắt buộc theo luật. Cơ quan cấp phép là Sở Xây dựng địa phương, dưới sự quản lý của Bộ Xây dựng. Quy trình từ đào tạo đến thi và cấp chứng chỉ đang được hoàn thiện nhằm sàng lọc đội ngũ môi giới. Quy định mới này được kỳ vọng sẽ nâng cao tính chuyên nghiệp và trách nhiệm của nghề môi giới, đồng thời bảo vệ khách hàng tốt hơn trong các giao dịch nhà đất.

6. Tình hình thị trường và xu hướng nghề môi giới (2024–2025)

Bối cảnh ngành môi giới BĐS hiện nay đang trải qua nhiều biến chuyển quan trọng. Sau giai đoạn thăng hoa 2020–2021, thị trường BĐS rơi vào suy giảm mạnh năm 2022–2023, khiến nghề môi giới gặp vô vàn khó khăn. Thống kê cho thấy khoảng 70% môi giới đã nghỉ việc, bỏ nghề trong năm 2023, khi giao dịch trên thị trường sụt giảm nghiêm trọng. Hơn 90% nhân sự ngành BĐS bị giảm thu nhập và nhiều sàn giao dịch phải cắt giảm nhân viên hoặc đóng cửa. Có thể nói, 2023 là “năm mất việc” của giới môi giới, chỉ những người thực sự bám trụ hoặc làm lâu năm mới trụ lại được với nghề. Tuy nhiên, bước sang 2024, thị trường bắt đầu có dấu hiệu phục hồi, mở ra hy vọng mới cho nghề môi giới BĐS.

Phục hồi nguồn cung và giao dịch: Từ cuối 2023 đến 2024, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách tháo gỡ khó khăn cho thị trường (như giảm lãi suất, gia hạn trái phiếu, sửa đổi luật đất đai, nhà ở…), tạo niềm tin cho nhà đầu tư. Nhờ đó, nguồn cung BĐS dần cải thiện. Lũy kế 9 tháng năm 2024, thị trường đón nhận gần 38.800 sản phẩm mới, mức cao nhất trong 3 năm trở lại đây. Nhiều dự án lớn được triển khai đã “khuấy động” lại thị trường, thu hút môi giới quay trở lại làm việc. Nhu cầu mua thực và đầu tư cũng tăng lên khi niềm tin dần củng cố, lượng giao dịch 9 tháng 2024 đạt hơn 30.500 giao dịch, gấp 2,5 lần cùng kỳ 2023. Đến cuối năm 2024, VARS đánh giá thị trường đã qua giai đoạn khó khăn nhất và bắt đầu bước vào chu kỳ phục hồi mới. Số liệu cả năm 2024 cho thấy có 81.000 sản phẩm nhà ở chào bán, tăng hơn 40% so với 2023, và 47.000 giao dịch thành công (tỷ lệ hấp thụ ~72%). Nhờ giao dịch sôi động trở lại, lực lượng môi giới cũng “nô nức” quay lại nghề. VARS cho biết đến cuối 2024, lượng môi giới trên thị trường đã gần trở về mức như thời điểm sôi động trước đây. Tại các thành phố lớn, nếu cuối 2023 chỉ còn khoảng 30% môi giới bám nghề thì nay đã hồi phục lên 60–70% so với thời đỉnh cao. Nhiều công ty môi giới tuyển dụng trở lại, một số nhân sự từng chuyển ngành nay cũng quay lại với BĐS khi thấy thị trường ấm dần.

Xu hướng chuẩn hóa và chuyên nghiệp hóa nghề môi giới: Song song với phục hồi thị trường, năm 2024–2025 đánh dấu bước ngoặt quan trọng về mặt chính sách đối với nghề môi giới BĐS. Luật Kinh doanh BĐS sửa đổi và các nghị định hướng dẫn (có hiệu lực từ 2024–2025) đã đưa ra những quy định mới quản lý chặt chẽ hoạt động môi giới. Cụ thể, từ 1/8/2024, môi giới phải có chứng chỉ hành nghề và không được hoạt động tự do như trước. Điều này dẫn đến một làn sóng “tất bật chuẩn hóa” trong giới môi giới: hàng chục ngàn người đã đăng ký tham gia các khóa học và kỳ thi sát hạch chứng chỉ trong năm 2024​. Tuy ban đầu quy định mới gây áp lực lớn (vì số người chưa có chứng chỉ rất đông), nhưng giới chuyên môn nhận định đây là quá trình thanh lọc cần thiết giúp ngành phát triển bền vững hơn. Ông Nguyễn Chí Hiếu (Phó Chủ tịch VARS) cho biết quy định này sẽ loại bỏ dần những người làm ăn chụp giật, thiếu chuyên môn, đồng thời nâng cao uy tín cho những môi giới nghiêm túc gắn bó với nghề. Thống kê hiện nay có khoảng 300.000 người hành nghề môi giới trên cả nước nhưng chỉ 40.000 (13%) đã có chứng chỉ – khoảng trống này sẽ được lấp đầy trong 1-2 năm tới khi các kỳ thi được tổ chức thường xuyên. Kết quả, nghề môi giới sẽ được chuyên nghiệp hóa với đội ngũ có tay nghề và đạo đức hơn, loại bỏ dần hình ảnh “cò đất” tiêu cực trước đây. Bên cạnh đó, VARS cũng đã ban hành Bộ quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp (17 điều không được làm) để các hội viên tuân thủ, nhằm chuẩn hóa hoạt động môi giới trên phạm vi cả nước.

Ứng dụng công nghệ và thay đổi cách thức hoạt động: Xu hướng công nghệ cũng đang ảnh hưởng tới nghề môi giới BĐS giai đoạn 2024–2025. Đại dịch vừa qua cho thấy tầm quan trọng của các kênh bán hàng trực tuyến. Chính phủ khuyến khích môi giới áp dụng công nghệ, kênh bán hàng đa phương tiện để tiếp cận khách hàng từ xa, thông qua máy tính hoặc điện thoại. Thực tế, nhiều môi giới đã tích cực sử dụng mạng xã hội (Facebook, TikTok) để livestream giới thiệu dự án, tư vấn online cho khách tỉnh xa, hoặc xây dựng thương hiệu cá nhân trên internet. Một số công ty môi giới tiên phong triển khai AI chatbot chăm sóc khách hàng, phân tích dữ liệu hành vi để tăng hiệu quả bán hàng, đạt doanh thu ấn tượng. Xu hướng Proptech này được dự báo sẽ còn phát triển mạnh, buộc môi giới phải nâng cấp trình độ công nghệ để không bị tụt hậu. Bên cạnh đó, thị hiếu khách hàng cũng thay đổi, yêu cầu môi giới phải đa dạng hóa dịch vụ – không chỉ bán nhà mà còn tư vấn tài chính, hỗ trợ thủ tục vay ngân hàng, cung cấp giải pháp ở thuê-mua nhà… Đáp ứng những nhu cầu này giúp môi giới tạo lợi thế cạnh tranh trong tương lai.

Triển vọng nghề môi giới: Trong bối cảnh thị trường BĐS Việt Nam bước vào một “kỷ nguyên mới” sau giai đoạn tái cấu trúc, nghề môi giới được kỳ vọng sẽ ổn định và phát triển bền vững hơn. Nguồn cung dự báo tiếp tục cải thiện trong năm 2025 (tăng ~10% so với 2024) và niềm tin nhà đầu tư đang quay trở lại​. Lực lượng môi giới sau thanh lọc sẽ tinh gọn về số lượng nhưng cao về chất lượng, hoạt động bài bản trong các doanh nghiệp có đăng ký, từ đó nâng cao hình ảnh người môi giới như một chuyên viên tư vấn đáng tin cậy. Những môi giới mới vào nghề giai đoạn này được khuyên nên đầu tư học hành bài bản, thi lấy chứng chỉ và trau dồi đạo đức nghề để nắm bắt cơ hội trong chu kỳ mới. Thị trường cũng sẽ không còn “đất” cho môi giới thời vụ – theo VARS, yêu cầu gắn bó với doanh nghiệp và chế tài quản lý nghiêm ngặt đồng nghĩa với việc chấm dứt tình trạng “chân trong chân ngoài” trước đây. Tóm lại, xu hướng từ 2024 trở đi là chuyên nghiệp hóa nghề môi giới cả về quy mô thị trường lẫn hành lang pháp lý, mở ra chương mới cho ngành nghề này phát triển cùng với sự phục hồi của bất động sản Việt Nam.

7. Rủi ro và thách thức trong nghề môi giới (đạo đức, pháp lý)

Môi giới BĐS là nghề nhiều cơ hội nhưng cũng lắm rủi ro và thách thức, bao gồm cả khía cạnh thị trường lẫn đạo đức, pháp lý:

• Biến động thị trường và rủi ro nghề nghiệp: Thu nhập của môi giới phụ thuộc hoàn toàn vào thị trường, do đó khi thị trường suy thoái, môi giới chịu ảnh hưởng nặng nề. Như đã nêu, năm 2023 có tới 70% môi giới phải rời nghề và hầu hết những người ở lại cũng thu nhập giảm sút. Rủi ro thất nghiệp luôn hiện hữu khi thị trường đóng băng hoặc xảy ra khủng hoảng kinh tế. Không giống nhân viên văn phòng có lương ổn định, môi giới có thể mất trắng thu nhập nhiều tháng liền nếu không có giao dịch. Điều này tạo áp lực tâm lý lớn, dễ dẫn đến chảy máu chất xám khỏi ngành mỗi khi thị trường gặp khó. Môi giới mới vào nghề cũng đối mặt thách thức “đầu tháng dư dả, cuối tháng mì tôm”, phải tự xoay xở tài chính trong những giai đoạn không có hoa hồng. Vì vậy, khả năng chịu áp lực cao và quản lý tài chính cá nhân là rất quan trọng để trụ vững với nghề qua chu kỳ thịnh – suy.

• Cạnh tranh khốc liệt: Số lượng người hành nghề môi giới tại Việt Nam rất đông (ước tính hàng trăm nghìn người), dẫn đến cạnh tranh khách hàng gay gắt. Môi giới phải cạnh tranh từ việc tìm nguồn hàng (dự án độc quyền, suất phân phối) cho đến tìm khách mua. Nhiều môi giới sẵn sàng chi tiền quảng cáo, cắt giảm hoa hồng để giành khách, khiến biên lợi nhuận nghề nghiệp bị thu hẹp. Cạnh tranh cũng tạo ra mặt trái như tranh giành, “cướp” khách giữa các môi giới – đây vừa là thách thức xây dựng đạo đức nghề, vừa gây áp lực cho người làm nghề phải khẳng định uy tín mới giữ được khách. Thêm vào đó, kênh bán hàng online phát triển giúp chủ nhà có thể tự đăng tin bán nhà, phần nào đe dọa vai trò môi giới nếu họ không chứng tỏ được giá trị gia tăng. Môi giới ngày nay buộc phải chuyên nghiệp, am hiểu hơn khách hàng thì mới tồn tại trước sự cạnh tranh này.

• Thách thức đạo đức nghề nghiệp: Một vấn đề nhức nhối của nghề môi giới tại Việt Nam là vẫn tồn tại những cá nhân thiếu đạo đức, chạy theo lợi nhuận mà bỏ qua quyền lợi khách hàng. Bộ Xây dựng đã thẳng thắn chỉ ra hiện tượng “thổi giá, tạo giá ảo” trên thị trường thời gian qua có sự tiếp tay của một số môi giới – đó là những cá nhân **hoạt động tự do, không có chứng chỉ, yếu chuyên môn, thiếu chuyên nghiệp và yếu kém về đạo đức, làm ăn chộp giật, thông đồng làm giá, thao túng thị trường. Những “con sâu làm rầu nồi canh” này gây ảnh hưởng xấu đến uy tín chung của nghề môi giới, tạo định kiến xấu (thường bị gọi là “cò đất”). Thách thức đặt ra là làm sao loại bỏ hoặc cải tạo những môi giới vi phạm đạo đức, để lấy lại niềm tin của khách hàng. Các hành vi phi đạo đức thường gặp gồm: che giấu thông tin xấu của BĐS, đưa tin sai sự thật để dụ khách (ví dụ quảng cáo dự án “sắp có đường lớn” dù chưa chắc chắn), ép giá, ăn chênh lệch 2 đầu, móc nối “cò mồi” tạo sốt đất ảo, lừa đảo tiền cọc của khách rồi bỏ trốn, v.v. Những vụ việc như môi giới chiếm đoạt hàng chục tỷ đồng tiền của khách đã xảy ra trên báo chí, gióng lên hồi chuông cảnh báo về đạo đức nghề nghiệp trong lĩnh vực này. Ngay cả ở môi trường công ty, vẫn có trường hợp nhân viên môi giới cấu kết với nhau ôm hàng, ghim hàng để nâng giá trục lợi, đi ngược lại lợi ích khách hàng. Đây là thách thức lớn đòi hỏi sự quản lý chặt chẽ hơn từ doanh nghiệp và hiệp hội nghề nghiệp.

• Áp lực tuân thủ pháp luật và trách nhiệm pháp lý: Nghề môi giới BĐS chịu sự điều chỉnh của nhiều quy định pháp luật, do đó người làm nghề phải hết sức cẩn trọng để không vi phạm. Một sai sót hoặc hành vi cố ý vi phạm có thể dẫn đến chế tài nặng. Chẳng hạn, nếu môi giới cung cấp thông tin sai lệch, không trung thực về bất động sản cho khách hàng gây thiệt hại, họ phải bồi thường thiệt hại do lỗi của mình theo hợp đồng và có thể bị kiện ra tòa. Môi giới cũng có nghĩa vụ nộp thuế thu nhập, thuế môn bài, nếu trốn thuế sẽ bị xử phạt. Từ 2024, hành nghề không có chứng chỉ bị phạt hành chính tới 15–40 triệu đồng như đã nêu. Các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản (nhận tiền cọc của nhiều người cho một nhà, làm giả giấy tờ sổ đỏ để bán đất…) nếu bị phát hiện sẽ chịu trách nhiệm hình sự, có thể tùy mức độ mà bị phạt tù giam. Đây là những rủi ro pháp lý rất lớn, đòi hỏi môi giới phải tuân thủ pháp luật tuyệt đối, làm việc minh bạch, rõ ràng hợp đồng. Hiện nay, để phòng ngừa bất ổn từ hoạt động môi giới, luật mới quy định môi giới phải làm việc trong doanh nghiệp có quản lý, thay vì thả nổi tự do. Điều này tăng sự giám sát, nhưng cũng đồng nghĩa môi giới phải chịu sự quản lý và kỷ luật từ công ty chủ quản. Một thách thức khác là môi giới cần thích nghi từ thói quen làm việc tự do (trước kia nhiều người làm môi giới như nghề tay trái, không ràng buộc) sang làm nhân viên chính thức, tuân thủ nội quy công ty và chế độ báo cáo định kỳ cho cơ quan quản lý nhà nước.

• Xử lý và chế tài vi phạm nghề nghiệp: Để đối phó những thách thức trên, Nhà nước và các tổ chức nghề nghiệp đã và đang đưa ra cơ chế xử lý nghiêm khắc. Như đã đề cập, VARS ban hành Bộ quy tắc đạo đức nghề nghiệp với 17 hành vi bị cấm, yêu cầu tất cả hội viên ký cam kết tuân thủ. Các vi phạm đạo đức sẽ bị Hội xem xét kỷ luật, nặng có thể thu hồi thẻ hội viên, kiến nghị cơ quan quản lý rút chứng chỉ. Phía cơ quan quản lý nhà nước, Sở Xây dựng có quyền thanh tra, kiểm tra hoạt động môi giới tại các sàn và xử phạt nếu phát hiện vi phạm (ví dụ phạt công ty thuê người không có chứng chỉ). Ông Nguyễn Văn Đính – Chủ tịch VARS cho biết: “Những hành vi vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm nhằm đảm bảo tính minh bạch và uy tín nghề nghiệp, ngăn chặn sự đổ vỡ của hệ thống ngành BĐS”. Điều này thể hiện quyết tâm làm trong sạch đội ngũ môi giới. Tuy nhiên, việc thực thi trên thực tế cũng đối mặt trở ngại như lực lượng quản lý mỏng, khó kiểm soát hết mọi giao dịch. Do đó, hơn ai hết, mỗi môi giới cần tự nâng cao ý thức tuân thủ đạo đức và pháp luật, “lấy tâm làm gốc” để phát triển sự nghiệp lâu dài. Chỉ khi đại đa số môi giới làm ăn chân chính, hình ảnh nghề môi giới BĐS mới được cải thiện và các rủi ro tiêu cực mới dần bị đẩy lùi.

Tóm lại, nghề môi giới BĐS đầy thách thức: vừa phải vượt qua những khó khăn khách quan của thị trường, vừa phải giữ vững đạo đức nghề, tuân thủ pháp lý trong mọi hành động. Song, chính những thách thức đó nếu được giải quyết tốt sẽ giúp môi giới trưởng thành và tạo dựng được uy tín cá nhân – thứ tài sản vô giá trong nghề dịch vụ này.

8. So sánh với nghề môi giới BĐS ở Mỹ, Singapore, Hàn Quốc

Nghề môi giới BĐS tại các nước phát triển đã hình thành lâu đời và được quản lý rất chuyên nghiệp. Dưới đây là một số điểm so sánh tổng quan giữa Việt Nam và một số thị trường tiêu biểu:

• Hoa Kỳ (Mỹ): Môi giới BĐS (real estate agent/realtor) ở Mỹ là một nghề phổ biến với khoảng 1,6 triệu người coi đây là kế sinh nhai chính. Hoạt động môi giới chịu sự quản lý theo luật từng bang, yêu cầu người hành nghề phải thi lấy license (giấy phép) tại bang đó. Hầu hết môi giới Mỹ làm việc dưới một brokerage (công ty môi giới) và phải tuân thủ Bộ Quy tắc Đạo đức do Hiệp hội BĐS Quốc gia (NAR) ban hành. Hoa hồng môi giới ở Mỹ thường rất cao, cố định suốt nhiều thập kỷ ở mức 5%–6% giá trị ngôi nhà, do người bán trả cho môi giới (sẽ chia cho môi giới bên mua và bên bán)​. Nhờ đó, thu nhập trung bình của môi giới Mỹ khá lớn – khoảng 65.850 USD/năm (theo Bộ Lao động Mỹ), tương đương khoảng 1,5 tỷ VNĐ/năm​. Tuy nhiên, nhược điểm là thu nhập này phập phồng theo thị trường: nếu không có giao dịch sẽ không có tiền hoa hồng. Hiện nay nghề môi giới ở Mỹ đang đối mặt thách thức lớn: lãi suất tăng khiến giao dịch nhà sụt giảm, cùng với một vụ kiện tập thể chống độc quyền hoa hồng. Cuối 2023, tòa án Mỹ kết luận NAR và các hãng môi giới lớn đã thông đồng duy trì phí hoa hồng cao bất thường, buộc bồi thường 1,8 tỷ USD – phán quyết này có thể thay đổi hoàn toàn mô hình hoa hồng hiện tại. Các ngân hàng dự báo đến 80% môi giới Mỹ có thể mất việc hoặc rời nghề nếu cấu trúc hoa hồng thay đổi mạnh. Dù vậy, ở Mỹ, môi giới vẫn được xem trọng như một nghề chuyên môn cao, cần được đào tạo và cấp phép bài bản, khác với hình ảnh “cò đất” trước đây ở Việt Nam.

• Singapore: Tại Singapore, nghề môi giới BĐS (real estate salesperson) được quản lý rất nghiêm ngặt bởi Cơ quan quản lý BĐS (CEA) trực thuộc chính phủ. Cá nhân muốn hành nghề môi giới phải trải qua khóa học và thi lấy chứng chỉ bắt buộc. Cụ thể, ứng viên phải hoàn thành khóa học RES (Real Estate Salesperson) gồm 18 module học, và cần có tối thiểu 4 môn đậu GCE ‘O’ Level (tương đương tốt nghiệp phổ thông). Sau đó, ứng viên phải vượt qua kỳ thi RES gồm 2 bài thi. Khi có chứng chỉ, môi giới phải đăng ký hành nghề dưới một doanh nghiệp môi giới được cấp phép chứ không được độc lập. Đáng chú ý, Singapore yêu cầu môi giới đào tạo liên tục hàng năm: mỗi năm phải đạt ít nhất 6 tín chỉ CPD (điểm giáo dục thường xuyên) mới được gia hạn đăng ký, và từ tháng 10/2025 tăng lên 16 tín chỉ/năm. Nhờ quy trình sát hạch chặt chẽ, đội ngũ môi giới Singapore rất chuyên nghiệp và am hiểu luật. Họ có hiệp hội riêng (IEA) và tuân thủ quy tắc đạo đức trong hành nghề. Về thu nhập, hoa hồng môi giới Singapore vào khoảng 1–2% giá trị giao dịch nhà ở (thường do người bán trả). Thị trường Singapore quy mô nhỏ nhưng giá BĐS cao, do đó môi giới ở đây có thể thu nhập khá cao nếu bán được bất động sản giá trị lớn (ví dụ 2% của căn hộ 1 triệu SGD là 20.000 SGD). Tuy vậy, số lượng môi giới Singapore không quá đông, và họ thường làm việc chuyên trách, không kiêm nghề khác. Tóm lại, điểm nổi bật là Singapore đòi hỏi chứng chỉ hành nghề bắt buộc và liên tục nâng cao – một mô hình quản lý nghiêm ngặt mà Việt Nam đang hướng tới.

• Hàn Quốc: Thị trường BĐS Hàn Quốc cũng có hệ thống quản lý môi giới rất quy củ. Nhà môi giới (BĐS) tại Hàn phải có giấy phép hành nghề sau khi vượt qua kỳ thi quốc gia rất khắc nghiệt. Trước khi thi, ứng viên phải hoàn thành khóa đào tạo nghiệp vụ 28–32 giờ về môi giới BĐS. Kỳ thi môi giới Hàn Quốc được đánh giá là chỉ đứng sau kỳ thi đại học về độ cạnh tranh, với khoảng 400.000 thí sinh dự thi mỗi năm. Thi được chia làm hai vòng: vòng 1 thi về thẩm định giá đất và các luật dân sự liên quan đến môi giới (40 câu, 100 phút); vòng 2 thi về luật kinh doanh môi giới BĐS và các quy định báo cáo giao dịch (40 câu, thời gian 100 và 50 phút). Thí sinh phải đạt trung bình 60/100 điểm mỗi vòng mới đỗ. Tỷ lệ đỗ vì thế khá thấp. Sau khi có chứng chỉ, môi giới Hàn Quốc phải đăng ký mở văn phòng môi giới hoặc làm việc cho văn phòng đã đăng ký. Chính phủ Hàn quản lý chặt các văn phòng này để đảm bảo minh bạch cho thị trường. Về đạo đức nghề, Hàn Quốc cũng rất coi trọng: Hiệp hội môi giới BĐS Hàn Quốc yêu cầu hội viên duy trì phẩm giá nghề nghiệp, trung thực, không quảng cáo sai sự thật, bảo vệ khách hàng khỏi tổn hại. Gần đây, Hàn Quốc thậm chí đưa ra dự luật quản lý các ứng dụng BĐS nhằm ngăn chặn môi giới tung tin thất thiệt trên mạng, nâng cao tiêu chuẩn đạo đức trong môi giới online. Về hoa hồng, Hàn Quốc có quy định trần phí môi giới theo giá trị giao dịch (dao động ~0,4% – 0,9% tùy mức giá nhà), do đó thu nhập môi giới Hàn chủ yếu theo số lượng giao dịch. Nhìn chung, tương tự Singapore, môi giới Hàn Quốc được cấp phép hành nghề khó khăn nhưng khi đã hành nghề thì có địa vị pháp lý rõ ràng và chịu sự giám sát chuyên nghiệp.

• Nhìn chung, so với các nước phát triển, nghề môi giới BĐS ở Việt Nam còn khá non trẻ nhưng đang dần tiệm cận các chuẩn mực quốc tế. Điểm tương đồng là nhà nước Việt Nam nay cũng yêu cầu chứng chỉ bắt buộc giống Mỹ, Singapore, Hàn. Sự khác biệt là trước 2023, Việt Nam quản lý lỏng lẻo hơn nên còn nhiều “cò đất” tự do, trong khi các nước kia từ lâu đã quản lý môi giới như một nghề có điều kiện chặt chẽ. Về thu nhập, hoa hồng môi giới ở Việt Nam (1–2%) thấp hơn đáng kể so với Mỹ (5–6%), nhưng cao hơn so với khung phí ở Hàn Quốc. Môi giới Việt Nam cũng chưa có chế độ đào tạo liên tục bắt buộc hàng năm như Singapore. Tuy vậy, với việc luật pháp mới ban hành, Việt Nam đang tiến đến mô hình hành nghề tương tự – tức là tất cả môi giới phải qua đào tạo, thi sát hạch, tuân thủ đạo đức và chịu kỷ luật nghề nghiệp. Các nước phát triển cũng cho thấy xu hướng ứng dụng công nghệ, dữ liệu lớn vào môi giới, điều mà môi giới Việt Nam cần học hỏi (như sử dụng MLS – hệ thống niêm yết nhà đất chung ở Mỹ, hay các app so sánh giá ở Hàn Quốc). Thêm nữa, uy tín nghề môi giới ở những nước này thường cao hơn do người dân mặc nhiên chấp nhận môi giới là cần thiết và có chuyên môn. Đây cũng là mục tiêu mà Việt Nam hướng đến: xây dựng một đội ngũ môi giới được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp và đáng tin cậy, hội nhập với chuẩn mực quốc tế.

Về trang chủ

Vào nhóm facebook mua bán nhà đất Hoài Đức